Lịch Sử Của Trà

Mừng Xuân Kỷ Hợi 2019

Xem video:  The History of Tea 

 

The history of tea (Lịch sử của trà)

During a long day spent roaming the forest in search of edible grains and herbs, the weary divine farmer Shennong accidentally poisoned himself 72 times.

Suốt 1 ngày dài lang thang trong rừng tìm kiếm các loại ngũ cốc và thảo dược ăn được, người nông dân rã rời được trời phù hộ Shennong đã vô tình tự đầu độc mình tới 72 lần.

But before the poisons could end his life, a leaf drifted into his mouth. He chewed on it and it revived him, and that is how we discovered tea. Or so an ancient legend goes at least.

Nhưng trước khi chất độc có thể kết liễu đời mình, một chiếc lá cuốn vào miệng ông. Ông đã nhai nó và tỉnh lại, và đó là cách chúng ta tìm ra trà. Hay ít nhất câu chuyện cổ kể vậy.

Tea doesn’t actually cure poisonings, but the story of Shennong, the mythical Chinese inventor of agriculture, highlights tea’s importance to ancient China.

Trà không thực sự chữa được ngộ độc, nhưng câu chuyện về Thần Nông, vị thần sáng tạo ra nền nông nghiệp Trung Quốc, đã làm nổi bật tầm quan trọng của trà đối với đất nước Trung Hoa cổ đại.

Archaeological evidence suggests tea was first cultivated there as early as 6,000 years ago, or 1,500 years before the pharaohs built the Great Pyramids of Giza.

Bằng chứng khảo cổ học cho thấy trà được trồng ở đây từ khoảng 6000 năm trước, hoặc 1500 năm trước khi Pharaoh xây dựng Kim tự tháp Giza.

That original Chinese tea plant is the same type that’s grown around the world today, yet it was originally consumed very differently. It was eaten as a vegetable or cooked with grain porridge.

Loại trà gốc Hoa này cùng loại với trà được trồng trên khắp thế giới ngày nay, nhưng ban đầu nó được tiêu thụ rất khác nhau. Người ta ăn nó như rau hoặc nấu với cháo yến mạch.

Tea only shifted from food to drink 1,500 years ago when people realized that a combination of heat and moisture could create a complex and varied taste out of the leafy green.

Trà chỉ được chuyển đổi từ thức ăn sang thức uống từ 1,500 trước, khi người ta nhận ra sự kết hợp của nhiệt và độ ẩm có thể tạo ra một hương vị phức tạp và khác biệt của lá trà xanh.

After hundreds of years of variations to the preparation method, the standard became to heat tea, pack it into portable cakes, grind it into powder, mix with hot water, and create a beverage called muo cha, or matcha.

Trải qua hàng trăm năm biến thể công thức chế tạo, tiêu chuẩn trở thành trà sấy, gói thành những chiếc bánh nhỏ nhẹ có thể mang đi, rồi nghiền ra bột, hoà với nước nóng, và tạo nên một thức uống gọi là muo cha, hay matcha.

Matcha became so popular that a distinct Chinese tea culture emerged. Tea was the subject of books and poetry, the favorite drink of emperors, and a medium for artist. They would draw extravagant pictures in the foam of the tea, very much like the espresso art you might see in coffee shops today.

Matcha trở nên được ưa chuộng đến nỗi văn hoá danh trà Trung Hoa xuất hiện. Trà trở thành chủ đề của sách truyện và thi ca, thức uống ưa thích của hoàng đế, và là nguyên liệu của giới nghệ sĩ. Họ vẽ nên những bức tranh lộng lẫy trong bọt trà, rất giống nghệ thuật pha cà phê espresso thường thấy trong các tiệm cà phê ngày nay.

In the 9^th century, during the Tang Dynasty, a Japanese monk brought the first tea plant to Japan. The Japanese eventually developed their own unique rituals around tea, leading to the creation of the Japanese tea ceremony.

Vào thế kỷ thứ 9, suốt thời nhà Đường, một mục sư người Nhật đã mang cây trà đầu tiên tới Nhật. Người Nhật phát triển nên những nghi thức độc đáo của riêng họ quanh cây trà, dẫn tới sự sáng tạo của trà đạo Nhật Bản.

And in the 14^th century during the Ming Dynasty, The Chinese emperor shifted the standard from tea pressed into cakes to loose leaf tea. At that point, China still held a virtual monopoly on the world’s tea trees, making tea one of three essential Chinese export goods, along with porcelain and silk.

Và vào thế kỷ 14 thời nhà Minh, Hoàng Đế Trung Quốc đã thay đổi tiêu chuẩn từ trà ép thành bánh để tạo thành trà xanh lá rời. ở thời điểm đó, Trung Quốc gần như nắm độc quyền về trà trên thế giới, khiến trà trở thành một trong ba loại hàng xuất khẩu thiết yếu của đất nước này, cùng với đồ sứ và tơ lụa.

This gave China a great deal of power and economic influence as tea drinking spread around the world. That spread began in earnest around the early 1600s when Dutch traders brought tea to Europe in large quantities.

Điều này khiến Trung Quốc nắm trong tay rất nhiều quyền lực và tầm ảnh hưởng kinh tế vì thưởng trà đã lan rộng khắp thế giới. Chính thức trở nên phổ biến trong những năm đầu thế kỷ 16, khi những thương lái Hà Lan mang trà về châu Âu với số lượng lớn.

Many credit Queen Catherine of Braganza, a Portuguese noble woman, for making tea popular with the English aristocracy when she married King Charles II in 1661. At the time, Great Britain was in the midst of expanding its colonial influence and becoming the new dominant world power. And as Great Britain grew, interest in tea spread around the world.

Nhiều người tin rằng Nữ Hoàng Catherine xứ Braganza, một phụ nữ quý tộc người Bồ Đào Nha, đã khiến trà trở nên phổ biến với tầng lớp quý tộc Anh khi bà cưới Vua Charles II vào năm 1661. Tại thời điểm đó, Anh Quốc đang trong giữa thời kỳ mở rộng thuộc địa và dần trở thành tân cường quốc thống trị thế giới. Và khi Anh Quốc phát triển, mối quan tâm về trà càng lan rộng ra khắp thế giới.

By 1700, tea in Europe sold for ten times the price of coffee, and the plant was still only grow in China. The tea trade was so lucrative that the world’s fastest sailboat, the clipper ship, was born out of intense competition between Western trading companies. All was racing to bring their tea back to Europe first to maximize their profits.

Năm 1700, trà ở ở Châu Âu được bán với giá gấp 10 lần cà phê, và giống cây này vẫn chỉ được trồng ở Trung Hoa. Ngành thương mại trà béo bở đến nỗi chiếc thuyền buồm nhanh nhất thế giới, thuyền cao tốc, được ra đời dưới sự cạnh tranh khốc liệt giữa các công ty thương mại Phương Tây. Tất cả các công ty ấy đều đã chạy đua, lần đầu tiên đem trà sang châu Âu để tối đa hoá lợi nhuận của mình.

At first, Britain paid for all this Chinese tea with silver. When that proved too expensive, they suggested trading tea for another substance, opium. This triggered a public health problem within China as people became addicted to the drug. Then in 1839, a Chinese official ordered his men to destroy massive British shipments of opium as a statement against Britain’s influence over China.

Ban đầu, nước Anh đã trả cho tất cả các loại trà Trung Quốc này bằng bạc. Khi người ta chứng minh là như thế quá đắt, họ đề xuất giao thương trà với một chất khác, thuốc phiện. Điều này đã gây nên vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng đối với Trung Quốc vì người dân trở nên nghiện thuốc phiện. Sau đó, vào năm 1839, một quan chức Trung Quốc đã ra lệnh cho cấp dưới của mình phá huỷ các lô hàng thuốc phiện kếch xù đến từ Anh quốc, như một lời tuyên bố chống lại sự ảnh hưởng của Anh tới Trung Quốc.

This act triggered the First opium War between the two nations. Fighting raged up and down the Chinese coast until 1842 when the defeated Qing Dynasty ceded the port of Hong Kong to the British and resumed trading on unfavorable terms.

Hành động này đã châm ngòi nên cuộc chiến tranh Nha phiến giữa 2 quốc gia. Chiến tranh nổ ra ác liệt dọc bờ theo biển Trung Hoa cho đến năm 1842, Nhà Thanh bại trận đã phải nhượng cảng Hồng Kông cho nước Anh và nối lại thương mại trên các điều khoản bất lợi.

The war weakened China’s global standing for over a century. The British East India company also wanted to be able to grow tea themselves and further control the market. So they commissioned botanist Robert Fortune to steal tea from China in a covert operation.

Chiến tranh làm suy yếu vị trí của Trung Quốc trên khắp toàn cầu trong suốt hơn một thế kỷ. Công ty Đông Ấn Anh Quốc cũng muốn tự mình trồng trà và kiểm soát thị trường hơn nữa. Vì vậy, họ đã giao cho nhà thực vật học Robert Fortune nhiệm vụ trộm trà từ Trung Quốc trong một hoạt động bí mật.

He disguised himself and took a perilous journey through China’s mountainous tea regions, eventually smuggling tea trees and experienced tea workers into Darjeeling, India.

Ông đã cải trang và có một chuyến hành trình cực kỳ nguy hiểm xuyên qua những vùng núi trồng trà ở Trung Quốc, rồi cuối cùng buôn những cây trà và truyền kinh nghiệm cho những công nhân trồng trà ở Darjeeling, Ấn Độ.

From there, the plant spread further still, helping drive tea’s rapid growth as an everyday commodity. Today, tea is the second most consumed beverage in the world after water, and from sugary Turkish Rize tea, to salty Tibetan butter tea, there are almost as many ways of preparing the beverage as there are cultures on the globe.

Kể từ đó, giống cây này ngày càng được lan rộng, giúp đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng trà, trở thành mặt hàng (được tiêu dùng) hàng ngày. Ngày nay, trà là thức uống được tiêu thụ nhiều thứ hai trên thế giới sau nước, và từ trà đường Rize Thổ Nhĩ Kỳ, tới trà bơ muối Tây Tạng, có hầu hết rất nhiều công thức chế biến tương ứng với các nền văn hoá trên toàn thế giới.